ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ: "Σχήματα"

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ

Τίτλος: «Σχήματα»

Όνομα Συντάκτριας: Φαρδή Κυριακή

Στο πλαίσιο εκπαιδευτικού προγράμματος για τα γεωμετρικά σχήματα, αλλά και τα χρώματα, τα παιδιά εξοικειώθηκαν με διάφορα επίπεδα σχήματα (τετράγωνο, κύκλος, τρίγωνο, ορθογώνιο κ.ά.), αλλά και με χρώματα (άσπρο, μαύρο, κόκκινο, κίτρινο, μπλε, πράσινο κ.ά.). Η επόμενη δραστηριότητα εντάσσεται ως μέρος αυτού του γνωστού για την προσχολική αγωγή και εκπαίδευση προγράμματος με έναν διπλό γενικό σκοπό: να εξοικειωθούν τα παιδιά με το συνδυασμό σχημάτων και χρωμάτων και με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Υπάρχουν και αρκετοί επιμέρους στόχοι οι οποίοι θα αναφερθούν στη συνέχεια.

Α. Φύλλο εργασίας.

Επειδή, στο νηπιαγωγείο δε δίνονται φύλλα εργασίας με γραπτές οδηγίες η δραστηριότητα αυτή λειτουργεί ως φύλλο εργασίας σε συνδυασμό με τις προφορικές οδηγίες της νηπιαγωγού. Τέτοιες οδηγίες είναι: «Εντόπισε τουλάχιστον δύο από τα σχήματα που θα ήθελες να ζωγραφίσεις», «Επέλεξε τα σχήματα αυτά από τα εργαλεία που σου δίνονται», «Συμπλήρωσε το χρώμα των σχημάτων», «Γράψε το όνομα των σχημάτων», «Γράψε το δικό σου όνομα».

Β. Ανάλυση της δραστηριότητας.

1.1. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Μαθηματικά, Αισθητική αγωγή, Γλώσσα, Πληροφορική.

1.2. Τάξεις στις οποίες απευθύνεται: Τμήμα νηπίων. Μεικτό τμήμα (νηπίων-προνηπίων).

1.3. Πρότερες γνώσεις και αναπαραστάσεις των παιδιών: Εξοικείωση με τις έννοιες και τη μορφολογία σχημάτων και χρωμάτων διαμέσου απλών υλικών όπως εικόνες, πίνακες ανάρτησης, έργα τέχνης, κινησιολογικές δεξιότητες χεριού με τη χρήση μολυβιού, μαρκαδόρου και χαρτιού για το σχηματισμό σχημάτων και το χρωματισμό τους.

1.4 Αιτιολόγηση χρήσης του λογισμικού που επιλέχτηκε: Επιλέχτηκε το λογισμικό Tux. Paint επειδή δίνει τη δυνατότητα διαμόρφωσης σχημάτων και επεξεργασίας των σχημάτων αυτών με τη χρήση του ποντικιού (αλλαγή μεγέθους, χρωματισμού κ.ά.). Επίσης, δίνει τη δυνατότητα γραφής λέξεων ή μικρών κειμένων.

1.5. Διδακτικοί στόχοι:

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο: Τα παιδιά του νηπιαγωγείου να σχηματίζουν σχήματα όπως ο κύκλος, το τετράγωνο, ο ρόμβος. Να επιλέγουν το κατάλληλο χρώμα ανάμεσα σε πολλά. Να χρωματίζουν το εσωτερικό των σχημάτων. Να γνωρίζουν το όνομα των σχημάτων και των χρωμάτων. Να γράφουν μικρές λέξεις όπως το όνομα των σχημάτων που επέλεξαν και το δικό τους όνομα.

Ως προς τη χρήση ΤΠΕ: Να χρησιμοποιούν το πληκτρολόγιο για να γράφουν λέξεις ή μικρά κείμενα. Να χρησιμοποιούν το ποντίκι για να επιλέγουν και να σχηματίζουν σχήματα, να τα γεμίζουν με χρώμα. Να αποθηκεύουν σε ηλεκτρονικό αρχείο την εργασία τους και να την εκτυπώνουν.

Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία: Να εργάζονται σε μικρές ομάδες, οπότε να μάθουν να συνεργάζονται, να παίρνουν πρωτοβουλίες μέσα στην ομάδα, να επιλέγουν από κοινού πώς θα ενεργήσουν κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας, να βοηθούν τους συμμαθητές που δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς κάποιες δεξιότητες κ.ά. Να ανακαλύπτουν νέους τρόπους διερεύνησης γνωστών θεμάτων (με τη χρήση ΤΠΕ).

1.6 Εκτιμώμενη Διάρκεια:

Στην ολομέλεια: 1 εικοσάλεπτη διδακτική ώρα κατά τη διάρκεια της οποίας εξηγείται ο τρόπος σχηματισμού και χρωματισμού των σχημάτων, τα εργαλεία του λογισμικού και ο τρόπος χρήσης τους και δίνονται μερικά παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά θα εργαστούν στις ομάδες.

Εργασία σε ομάδες: Ανάλογα με τον αριθμό των ηλεκτρονικών υπολογιστών στο νηπιαγωγείο αφιερώνεται σε κάθε ομάδα ένα εικοσάλεπτο (σε περίπτωση που ο ηλεκτρονικός υπολογιστής λειτουργεί ως γωνιά στο νηπιαγωγείο ο χρόνος αυτός παραχωρείται σε κάθε ομάδα κατά τη διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων και εάν δεν προλάβουν όλες οι ομάδες να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους κατά τη διάρκεια μιας μέρας συνεχίζουν την επόμενη).

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΦΑΣΕΙΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ:

ΦΑΣΗ 1: Τα παιδιά παρατηρούν και περιγράφουν πίνακα ανάρτησης στον οποίο υπάρχουν μερικά σχήματα με χρώματα. Σε κάθε ένα από αυτά τα σχήματα αντιστοιχεί η γραπτή μορφή του ονόματος του σχήματος π.χ. «τετράγωνο» κ.ά. Αναγνωρίζουν κάθε σχήμα και χρώμα και αντιστοιχούν το όνομά του. Στον πίνακα αυτό δεν υπάρχει το όνομα του χρώματος. Οπότε τα παιδιά μπορούν να αναφέρουν προφορικά το όνομα του χρώματος, να εντοπίσουν τη γραπτή μορφή του ονόματος του χρώματος στο περιβάλλον του νηπιαγωγείου (ενδεχομένως σε κάποιον άλλον πίνακα ανάρτησης) και όποιο θέλει να γράψει το όνομα του χρώματος σε πίνακα μαρκαδόρου του νηπιαγωγείου (αναδυόμενος γραμματιμός). Παράδειγμα αυτού του πίνακα ανάρτησης στη συνέχεια (σχ. 1).

 

Σχ. 1.

ΦΑΣΗ 2: Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες των 3-4 ατόμων. Επιλέγουν από τον πίνακα ανάρτησης τουλάχιστον δύο από τα σχήματα που θα ήθελαν να σχεδιάσουν. Με τη χρήση του λογισμικού Tux.Paint σχεδιάζουν τα σχήματα που επέλεξαν, τα χρωματίζουν και γράφουν δίπλα το όνομα των σχημάτων και το δικό τους όνομα. Παραδείγματα εφαρμογής της δραστηριότητας στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό λογισμικό με τη σειρά των βημάτων στις επόμενες εικόνες:

Βήμα 1: Επιλογή ενός σχήματος και του χρώματος γεμίσματος. Στο σχ. 2 έχει επιλεγεί το γεμάτο τετράγωνο και το κόκκινο χρώμα.

Σχ. 2.

Βήμα 2: Σχηματισμός του σχήματος.

Σχ. 3.

Βήμα 3: Επιλογή του πλήκτρου Caps Lock για να γράψουμε με κεφαλαία γράμματα το όνομα του σχήματος.

Σχ. 4

Βήμα 4: Με παρόμοιο τρόπο επιλέγεται, δημιουργείται και γράφεται το όνομα ενός ακόμη σχήματος (σχ. 5, 6).

Σχ. 5.

Σχ. 6.

Βήμα 5: Τα παιδιά γράφουν το όνομά τους στην εργασία τους.

Σχ. 7.

Βήμα 7: Τα παιδιά επιλέγουν το εργαλείο της εκτύπωσης του εκπαιδευτικού λογισμικού για να εκτυπώσουν την εργασία τους.

Σχ. 8.

Βήμα 8: Στη συνέχεια επιλέγουν το εργαλείο της φύλαξης για να αποθηκεύσουν την εργασία τους.

Σχ. 9.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

Το προηγούμενο φύλλο εργασίας εκτυπώνεται από τα ίδια τα παιδιά. Το εκτυπωμένο φύλλο εργασίας αποτελεί το φύλλο αξιολόγησης της δραστηριότητας το οποίο μπορεί να ενταχθεί στο φάκελο αξιολόγησης του παιδιού (portfolio). Πάνω στο φύλλο αναγράφονται από τη νηπιαγωγό τα βήματα που ακολούθησε το παιδί για να ολοκληρώσει τη δραστηριότητα και οι παρατηρήσεις της νηπιαγωγού σχετικά με τις ενέργειες (σωστές ή λάθος) του κάθε παιδιού. Παραδείγματα στα σχήματα 10 και 11.

 Σχ. 10.

Σχ. 11.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γκλιάου-Χριστοδούλου, Ν., Κορτέση-Δαφέρμου, Χ. (2007). «Διαδικασίες γραμματισμού στο νηπιαγωγείο. Προτεινόμενες προσεγγίσεις στο πλαίσιο του βιβλίου «Οδηγός νηπιαγωγού». Στο Ματσαγγούρας, Η. (2007). Σχολικός Εγγραμματισμός. Αθήνα: Γρηγόρης (Ηλεκτρονική μορφή).

Cinieri, M. (1998). «Η γραπτή γλώσσα στην καθημερινή ζωή των παιδιών προσχολικής αγωγής». Στο Το παιδί και η γραφή. Επιμ: Βαρνάβα-Σκούρα, Τ. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Δαφέρμου, Χ. (2008). «Η Προώθηση του Γραμματισμού των Μικρών Παιδιών». στο Σχολικός Εγγραμματισμός. Επμ. Ματσαγγούρα. (σ. 515-519). Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

Ματσαγγούρας, Η. (2004). Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση. Αθήνα: Γρηγόρης.

Ματσαγγούρας, Η. (2007). Σχολικός Εγγραματισμός: Έννοια, Σπουδαιότητα και Προσεγγίσεις. στο Σχολικός Εγγραμματισμός. Επμ. Ματσαγγούρα, Η. (σ. 17-67). Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.

Ντολιοπούλου, Ε., Γουργιώτου, Ε. (2008). Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση. Με έμφαση στην προσχολική αγωγή. Αθήνα: Gutenberg.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2011). Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου. Μέρος 1^ο. Αθήνα: Ε.Κ. Τ. (Συγχρηματοδότηση Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης).

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2011). Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου. Μέρος 2^ο. Μαθησιακές Περιοχές. Αθήνα: Ε.Κ. Τ. (Συγχρηματοδότηση Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης).

ΦΕΚ 304/τ. Β/13-03-03

Χατζησαββίδης, Σ. (2002). Η Γλωσσική αγωγή στο Νηπιαγωγείο. Δραστηριότητες για την καλλιέργεια της επικοινωνιακής ικανότητας και του γραμματισμού. Θεσσαλονίκη: Βάνιας.